Đi qua cầu Mỹ Thuận và xuống Quốc lộ 1A, bạn sẽ đến Thành phố
Vĩnh Long. Hai kí lô mét từ trung tâm thành phố sau khi vượt qua cầu Thiềng Đức
trên Quốc lộ 31 dọc theo sông Cổ Chiên, xa xa, bạn sẽ thấy lò nung với khói trắng
phát ra trên bầu trời. Đó là vương quốc của đồ gốm đỏ. Làng nghề gốm nổi tiếng
đã hoạt động được 20 năm dọc theo sông Cổ Chiên từ thành phố Vĩnh Long, Long Hồ
đến huyện Măng Thít.
Thiên nhiên ban tặng cho người Vĩnh Long một tài nguyên đất
sét và dĩ nhiên là nó không giống ai, không vùng đất nào có nó. Người Vĩnh Long
sống với đất và đẻ ra làng nghề gạch ngói. Làng nghề này đã có cách nay hơn một
thế kỷ, lúc đó là chuyên làm gạch ngói, như gạch tàu, gạch thẻ (gạch tiểu),
ngói âm dương một loại ngói còn thấy ở các đình chùa. Khoảng năm 1960, làng gạch
bắt đầu cơ giới hóa, sản xuất bằng máy gạch ống, gạch tàu, gạch thẻ cho đến năm 1980 có một công ty người Đức đến
vùng này sản xuất gốm để xuất khẩu thì các chủ lò tại địa phương mới cho người
đi Bình Dương, Biên Hòa học làm nghề gốm. Về kỹ thuật thì giống nhau nhưng về sản
phẩm thì gốm đỏ Vĩnh Long là loại đặc trưng mà các tỉnh miền Đông không sản xuất
được vì khác nguyên liệu. Bao thế hệ sáng tạo và đúc kết thành một kỹ thuật
nung đất tuyệt vời: lò gạch. Nhiên liệu nung từ sản phẩm đặc trưng của vùng lúa
nước: trấu. Người Vĩnh Long có nền văn hóa đặc thù đồng bằng. Màu đặc trưng của
gốm Vĩnh Long là màu của rơm rạ. Điều thật kỳ lạ hay nói đúng hơn là một phát
minh thầm lặng của bao thế hệ: lò gạch Vĩnh Long, đốt trấu quê mình, và đất
Vĩnh long chỉ kết khối ở nhiệt độ 9000 C.
 |
| Xem lại sản phẩm |
Nghề sản xuất gốm ở Vĩnh Long mang nét đặc trưng riêng có,
không lẫn với những nghề truyền thống khác. Mỗi gia đình cũng có thể là một tổ
hợp, một xưởng sản xuất tách biệt. Có những xưởng thuê tới mấy chục lao động.
Ngày nay, người dân Vĩnh Long không còn nung gốm bằng lò than thủ công như trước.
Họ nung gốm bằng lò gas, sấy sản phẩm gốm bằng điện. Thức thời hơn, một số người
có tiền đã từ bỏ nghề làm gốm vất vả, chuyển ngay sang một hình thức kinh doanh
mới: mở cửa hàng, đại lý giới thiệu và bán các sản phẩm gốm của làng để ăn hoa
hồng. Từ một làng nghề truyền thống, Vĩnh Long nhanh chóng trở thành một địa điểm
du lịch hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước.
Nhãn hiệu tập thể Gốm đỏ Vĩnh Long được Cục Sở hữu trí tuệ cấp
Giấy chứng nhận ngày 08-6-2011 là một tin vui cho các nhà sản xuất gốm. Để có kết
quả này, ngành gốm đỏ Vĩnh Long đã trải qua một quá trình phát triển dài. Từ chỗ
sản xuất gạch, ngói là chính, đến năm 1983, nghề gốm ở Vĩnh Long manh nha hình
thành. Khi đó, chỉ có một doanh nghiệp thí điểm đầu tư sản xuất gốm bằng lò dài
với chất đốt là gỗ tạp. Tuy nhiên, mãi 10 năm sau đó, tức năm 1993, gốm đỏ của
Vĩnh Long mới ký kết được hợp đồng xuất khẩu. Nhãn hiệu tập thể Gốm đỏ Vĩnh
Long là tiền đề để giúp cho ngành gốm đỏ đi xa hơn trong thời gian tới.
Từ xuất phát ấy đến năm 1995, Vĩnh Long có hơn 900 lò gạch
tròn năng suất 20.000 viên gạch ngói qui chuẩn cho một chu kỳ 2 tháng, với tổng
sản lượng 500 triệu viên/năm. Năm 1997 đánh dấu thời điểm quan trọng cho sự
phát triển của nghề gốm đỏ Vĩnh Long. Lần đầu tiên 3 doanh nghiệp sản xuất gạch
ngói trên địa bàn thành phố Vĩnh Long và huyện Long Hồ nghiên cứu sản xuất gốm
bằng lò nung gạch kiểu tròn truyền thống. Chất đốt cũng là trấu nên việc sản xuất
gốm có hiệu quả và tiết kiệm hơn. Tỷ lệ hao hụt khi nung từ chỗ trên 50%, giảm
chỉ còn 10 – 20%. Từ đây mở ra một cơ hội mới cho ngành gốm đỏ Vĩnh Long phát
triển mạnh hơn về số lượng và chất lượng, vươn ra thị trường thế giới.
Đến năm 2002, tỉnh Vĩnh Long có hơn 80 doanh nghiệp tham gia
sản xuất gốm, cao điểm có đến 120 doanh nghiệp với qui mô sản xuất lớn nhỏ khác
nhau. Nhiều doanh nghiệp lớn có đến 70, 80 lò nung. Sản xuất gốm đỏ đã góp phần
lớn trong việc giải quyết lao động và chiếm tỷ trọng lớn trong giá trị sản xuất
công nghiệp của địa phương.
Để sống và giữ vững đam mê với nghề, hầu hết các thợ thủ
công ngoài làm gốm thì còn phát triển niềm đam mê và sáng tạo cho làng. Du
khách sẽ thấy sự kết hợp của đồ gốm và gạch trong các ngôi nhà tại làng. Một
trong những ngôi nhà này sẽ khiến du khách ngạc nhiên vì những trụ cột được làm
từ đồ gốm trong khi mái nhà được làm bằng ngói đỏ và sàn bằng gạch. Ngôi nhà được
trang trí với các bức tượng sơn dầu và tranh vẽ bằng gốm…
Nhận xét
Đăng nhận xét